Naukowe teksty źródłowe wskazują iż nawrót koślawości palucha występuje w od 2% do 16% przypadków. Niektóre prace wskazują nawet kilkudziesięcioprocentowy nawrót po kilkunastu latach od zabiegu. Czy zatem gra jest warta świeczki? W końcu sama operacja to ból, niesprawność i walka z obrzękami nawet przez kilka miesięcy.

Nie ma operacji, w której nie byłoby ryzyka niepowodzenia. W przypadku korekcji palucha koślawego jednym z takich niepowodzeń jest nawrót koślawości. Zgodnie z literaturą występuje on niezależnie od przyjętej metody. Częstość tego występowania jest jednoznacznie związana jedynie z czasem od zabiegu. Zarówno z konsensusu wśród chirurgów stopy jak i z moich obserwacji wynika, że generalnie ryzyko nawrotu istnieje przy niepełnej korekcji koślawości, a ta z kolei po części wynika z zależności anatomicznych, a po części z niewłaściwie dobranej metody. Nie istnieją algorytmy, które pozwoliłyby lekarzowi na pewny dobór sposobu operacji, dlatego też, proces ten opiera się wyłącznie na jego wiedzy i doświadczeniu. Te mogą być zawodne w przypadku nietypowych warunków anatomicznych lub słabej jakości kości.

Nawrót koślawości palucha to nie koniec świata!

Zazwyczaj uszkodzenia nie są nieodwracalne, a ponowna korekcja może odnieść trwały pozytywny skutek.

W przypadku gdy zaobserwujemy nawrót koślawości po operacji palucha koślawego istnieją następujące możliwości leczenia:

• Uwolnienie tkanek miękkich – Czasami nawet zabieg na samych tkankach miękkich wystarczy by odzyskać prawidłowe ustawienie palucha i zapobiec nawrotowi koślawości. Często po zabiegu stosuje się opatrunek unieruchamiający paluch w pozycji nieco przekorygowanej przez kilka tygodni.
• Osteotomia – Dodanie pojedynczej osteotomii, często pozawala na znaczną poprawę korekcji. Potrafi ona zniwelować większość niekorzystnych działań ścięgien, które spowodowały nawrót koślawości palucha.
• Rozszerzenie korekcji – Zdarza się, zwłaszcza w przypadku młodzieńczego palucha koślawego, że pierwotnie wykonany, mniej rozległy zabieg, nie wystarczył do trwałej korekcji. W tych przypadkach w trakcie życia następuje pogłębienie deformacji koślawej. W tej sytuacji procedurę należy rozszerzyć i wykonać zabieg z korekcją lub usztywnieniem u podstawy kości śródstopia
• Procedury przezskórne – Przezskórna chirurgia stopy często umożliwia w szybki i skuteczny sposób zaradzić nawet znacznym deformacjom. Dotyczy to także sytuacji gdy mamy nawrót koślawości palucha. Ze względu na trudną technikę zabiegową i nierzadko obecny materiał zespalający, konieczna jest wnikliwa kwalifikacja oraz dokładne badania obrazowe.
• Usztywnienie – jest to procedura ratunkowa w przypadku, gdy nawrót koślawości jest zaniedbany. Często w takich sytuacjach występuje także uszkodzenie chrząstki stawu z ograniczeniem ruchomości palucha. Usztywnienie stosuje się także u osób starszych jako względnie niezawodna procedura.
• protezoplastyka – rzadko stosuje się ten rodzaj zabiegu w przypadku nawrotu palucha koślawego. Jednak w sytuacji gdy mamy uszkodzenie stawu, a pacjent lub pacjentka nie jest gotowy na jego usztywnienie, można założyć protezę stawu palucha. Zazwyczaj konieczne jest wykonanie także innych procedur korekcyjnych.

Kwalifikacje do zabiegów nawrotu koślawości palucha prowadzę w poradni ortopedycznej UCK w gdańsku, na NFZ.